Relatieve zetting
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Relatieve zetting, ook wel differentiële zetting genoemd, is het onderlinge verschil in verticale zakking tussen twee punten van een constructie of de ondergrond.
Omschrijving
Zetting is de neerwaartse verticale beweging van de grond of bodem onder invloed van belastingen, zoals het gewicht van een gebouw, of door veranderingen in de ondergrond zoals een daling van het grondwaterpeil. Wanneer deze zakking niet overal gelijk is, spreken we van differentiële of relatieve zetting. Dit ongelijke zakken kan verschillende oorzaken hebben, waaronder variaties in het type grond, verschillen in de waterhuishouding in de bodem, of ongelijkmatige belasting op de fundering. Ook de grootte, diepte en vorm van de fundering kunnen bijdragen aan differentiële zetting. De gevolgen van differentiële zetting kunnen aanzienlijk zijn, variërend van scheurvorming in muren en vloeren tot het kantelen van gebouwen en in ernstige gevallen zelfs constructief falen. Differentiële zetting wordt vaak uitgedrukt als het verschil in zetting tussen aangrenzende constructiedelen, zoals kolommen of muren. Het is een belangrijke parameter bij het beoordelen van de prestaties en stabiliteit van funderingen in de geotechniek. Om problemen door differentiële zetting te voorkomen of te beperken, worden diverse maatregelen toegepast, zoals een gedegen grondonderzoek, grondverbeteringstechnieken of het toepassen van specifieke funderingstypes zoals paalfunderingen.
Oorzaken van differentiële zetting
Differentiële zetting kan worden veroorzaakt door diverse factoren die leiden tot ongelijke samendrukking van de ondergrond onder een constructie. Veelvoorkomende oorzaken zijn onder meer variaties in de samenstelling en draagkracht van de grondlagen, bijvoorbeeld wanneer een deel van de fundering op zand rust en een ander deel op klei of veen. Ook schommelingen in het grondwaterpeil kunnen differentiële zetting veroorzaken, omdat uitdroging van cohesieve grond (zoals klei) tot krimp leidt en verzadiging tot verzachting. Ongelijkmatige belasting vanuit de constructie op de fundering draagt eveneens bij aan zettingsverschillen. Andere mogelijke oorzaken zijn ondergrondse holtes, nabijgelegen opgravingen, trillingen, of problemen met leidingen die de bodem beïnvloeden.
Gevolgen van differentiële zetting
De ongelijke zakking die kenmerkend is voor differentiële zetting kan leiden tot aanzienlijke schade aan gebouwen en infrastructuur. Veelvoorkomende gevolgen zijn scheuren in muren, vloeren en funderingen, vaak in een schuin of verticaal patroon. Differentiële zetting kan er ook toe leiden dat deuren en ramen klemmen of dat constructies zoals gebouwen of torens gaan kantelen. In ernstige gevallen kan excessieve differentiële zetting de structurele integriteit van een gebouw aantasten en potentieel leiden tot (gedeeltelijk) bezwijken van de fundering of de gehele constructie. Naast zichtbare schade aan gebouwen, kan differentiële zetting ook schade veroorzaken aan ondergrondse infrastructuur zoals leidingen en kabels.
Vergelijkbare termen
Zetting
Gebruikte bronnen: